ابراهام مازلو روانشناس معروف مدل خود را درباره انگیزش انسانی، بر مبنای تجربه کلنیکی در کتاب خود به نام انگیزه و شخصیت در سال 1943 ارائه داد. این نظریه از معروفترین نظریههای انگیزش است. تصویری که مازلو از این نیازها ارائه می دهد شبیه هرم است و از این نظر به عنوان هرم مازلو شهرت یافته است.
مازلو احتیاجات بشری را به پنج طبقه تقسیم نموده و آن را سلسله مراتب نیازها مینامد که عبارتند از:
نیازهای فیزیولوژیکی مازلو:
این نیازها شامل ابتداییترین و اساسیترین نیازهایی هستند که برای ادامه بقا ضرورت دارند، مثل آب، هوا، غذا و خواب. مزلو عقیده داشت که اینها اساسیترین و غریزیترین نیازها در سلسله مراتب نیازها هستند زیرا تا اینها برآورده نشوند بقیه نیازها در اولویت قرار نمیگیرند.
نیازهای امنیتی تئوری هرم مازلو:
نیازهای امنیتی نیز برای بقا اهمیت دارند اما به اهمیت نیازهای فیزیولوژیکی نیستند. نمونههایی از نیازهای امنیتی عبارت است از تمایل به داشتن شغل ثابت، بیمه پزشکی، همسایگان بی خطر و سرپناهی در مقابل محیط.
نیازهای اجتماعی سلسله مراتب نیازها:
این نیازها شامل وابستگی، تعلق خاطر، عشق و عاطفه است. به عقیده مزلو این نیازها کمتر از نیازهای فیزیولوژیکی و نیازهای امنیتی، اساسی هستند. روابط دوستانه، وابستگی عاطفی و روابط خانوادگی به ارضاء این نیازها کمک میکند. عضویت در گروههای اجتماعی، محلی و مذهبی نیز چنین اثری دارد.
نیازهای احترامی در هرم مزلو:
پس از ارضاء نیازهای فیزیولوژیکی، امنیتی و اجتماعی، نیاز به مورد احترام واقع شدن، اهمیت فزایندهای مییابد. این نیازها شامل نیاز به چیزهایی است که در احترام به خود، ارزشهای شخصی، شناخت اجتماعی و پیشرفت، انعکاس مییابد.
نیازهای خودشکوفایی از دیدگاه مازلو:
این بالاترین سطح نیازها در سلسله مراتب مزلو است. انسانهای خودشکوفا، افرادی هستند خودآگاه، علاقه مند به رشد شخصی، کم توجه به عقاید دیگران و علاقه مند به ارضاء توانائیهای بالقوه خود. جا دارد که در اینجا به بیان اجمالی ویژگیهای انسان خوود شکوفا پرداخته شود:
ویژگیهای انسان خودشکوفا از نظر آبرهام مازلو:
۱. حس تشخیص واقعیت، آگاهی از شرایط موجود و واقعی، واقع گرا، قضاوت بی طرفانه و عینی و نه بر اساسطرز تفکر شخصی و متعصبانه
۲. طرز نگرش بر مشکلات به عنوان چالشها و شرایطی که نیاز به راه حل دارند و نه به عنوان حربهای برای شکوه گری و توجیهات فردی
۳. نیاز به حریم و تنهایی و توانایی تحمل تنهایی
۴. متکی به قضاوتها و تجارب خویش، مستقل، عدم اتکاء به فرهنگ و محیط پیرامون خود برای شکل گیری عقاید و دیدگاهها
5. عدم تأثیر پذیری از فشارهای اجتماعی
6. دموکراتیک، منصف و قائل نشدن به تبعیض، پذیرش و لذت بردن از تمامی فرهنگها، نژادها و تفاوتهای فردی انسانها
۷. از لحاظ اجتماعی دلسوز و مهربان، دارای خصوصیات انسانی و بشر دوستانه.
۸. پذیرش افراد همانگونه که هستند و عدم تلاش برای تغییر دادن آنها.
۹. در کنار دیگران راحت بودن، با وجود هر نوع گرایش نا متعارف دیگران.
۱۰. خود انگیخته و با اصالت بودن، با خویشتن صادق است، همان گونه که دوست دارد رفتار میکند و نه آنگونه که دیگران از وی میخواهند.
11. شوخ طبع بودن
۱۲. تعداد محدودی دوست صمیمی دارند
۱۳. علاقه مند به همه چیز حتی امور عادی
۱۴. خلاق ، مبتکر و اصیل